Według klasycznych kryteriów gruźlica dzieli się na:
Gruźlice pierwotną - rozwija się w wyniku pierwszorazowego zakażenia prątkami i dotyczy najczęściej płuc.
Gruźlica popierwotna - jest efektem reaktywacji gruźlicy pierwotnej po kilku miesiącach lub latach. Może dotyczyć płuc ale także innych narządów.
Jak możemy się zarazić?
Głównym źródłem zakażenia gruźlicą jest kontakt z chorym prątkującym, czyli aktywnie wydalający prątki wraz z wydzielina z górnych dróg oddechowych.
Inną, zdecydowanie rzadszą drogą zakażenia jest droga pokarmowa. Jednak w krajach utrzymujących właściwy reżim sanitarno - weterynaryjny, ta droga zakażenia zdarza się sporadycznie.
Co powinno nas zaniepokoić?
Zarażenie się gruźlica nie jest tak łatwe jak w przypadku np. grypy ale trzeba zachować czujność w przypadku poniższych objawów:
- kaszel utrzymujący się przez co najmniej 3 tygodnie, początkowo suchy, a potem wilgotny z wykrztuszaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny,
- krwioplucie,
- duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- gorączka lub stany podgorączkowe, nocne poty, utrata masy ciała, osłabienie oraz łatwe męczenie się przy niewielkim wysiłku.
Oczywiście powyższe objawy mogą występować również w innych chorobach płuc, ale aby to stwierdzić należy skonsultować się z lekarzem, który zdecyduje o badaniach i dalszym leczeniu.
Jak leczyć ?
Jeśli już stwierdzono u nas chorobę należy pamiętać, że prawidłowe leczenie przeciwprątkowe prowadzi do pełnego wyleczenia.
Warunkiem osiągnięcia sukcesu terapeutycznego jest właściwa współpraca chorego z personelem medycznym w czasie całego leczenia. W pierwszym etapie leczenia gruźlicy pacjent przebywa w szpitalu aby ograniczyć ryzyko zakażenia innych osób w okresie prątkowanie. Wtedy też lekarz może obserwować chorego pod kątem wystąpienia objawów ubocznych leków przeciwprątkowych. Po 2 - 3 tygodniach prawidłowego leczenia przeciw gruźliczego chory nie wydziela już prątków. Średni okres pobytu w szpitalu to 4 - 6 tygodni. Po odprątkowaniu chory może kontynuować pod kontrolą dalsze leczenie w przychodni
rejonowej. Dodatkowo, aby wzmocnić układ odpornościowy wskazane jest stosowanie diety wysokokalorycznej, o dpoczynek, rzucenie palenia papierosów oraz zaniechanie picia alkoholu.
Jak zapobiegać?
Jednym z działań zapobiegającym gruźlicy są szczepienia przeciw gruźlicy. Szczepienia co prawda nie chronią przed zakażeniem ale łagodzą przebieg choroby.
W Polsce zgodnie z kalendarzem szczepień obowiązkowo są szczepione noworodki w ciągu 24 godzin po urodzeniu.
Ważne jest także wykonywanie badań kontrolnych zlecanych przez lekarza.
Ostatnim bardzo istotnym krokiem w zapobieganiu gruźlicy jest ograniczenie szerzenia się zakażenia HIV oraz poprawę warunków życia, w szczególności walka z biedą oraz głodem na Świecie. Niestety z dużym prawdopodobieństwem należy stwierdzić, że nie uda się pełne wyeliminowanie gruźlicy na świecie. Pojawiają się nowe odmiany gruźlicy np. gruźlicy wielolekoopornej, której leczenie jest bardzo trudne, długie i bardzo kosztowne.
Tekst na podstawie artykułu Dr n. med. Mirosław Jawień
Zakład Epidemiologii Zakażeń Katedry Mikrobiologii CM UJ
Iwona Poznerowicz
źródło: akademia.nfz.gov.pl
Kwiecień 2024
