W ostatnim czasie prowadzenie biznesu staje się szczególnym wyzwaniem, nie tylko na skutek nieprzewidywalnej sytuacji pandemicznej, ale także tworzonego ad hoc prawa. Przy tej okazji wypada wspomnieć o podatku cukrowym, który – podobnie jak procedowana teraz ustawa akcyzowa – była umotywowana przez ustawodawcę względami prozdrowotnymi. Miała przynieść dodatkowe wpływy do budżetu państwa, a w rezultacie spowodowała ograniczenie produkcji. – „Podatek cukrowy spowodował drastyczny wzrost cen napojów gazowanych, a w efekcie spadek ich spożycia i ograniczenie produkcji. Sytuacja ta doprowadziła do zachwiania kondycji ekonomicznej firm, a jego konsekwencją było zmniejszenie wpływów do budżetu państwa” – zwraca uwagę Andrzej Arendarski, Prezydent Krajowej Izby Gospodarczej. Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym, którą właśnie zajmuje się Sejm, szykuje podobny scenariusz.


Bilans zysków i strat
Branża, której dotyczą zmiany podkreśla, że podniesienie akcyzy na wyroby alkoholowe i tytoniowe nie tylko osłabi konkurencyjność polskich producentów, ale także zaszkodzi rolnikom i sadownikom, dostarczającym surowce do ich wytworzenia. Akcyza, zgodnie z założeniami resortu finansów, ma przynieść do budżetu już w nowym roku, dodatkowe 2 mld zł. W przeciągu dekady ma to być ponad 100 mld zł.

Problem polega na tym, że w Polsce akcyza na napoje spirytusowe już i tak jest wysoka. Aktualnie wynosi 40 proc. i jest jedną z najwyższych – nie tylko wśród krajów UE, jak np. Niemcy, ale także w porównaniu np. z Ukrainą. Jakie konsekwencje wynikną z planowanej podwyżki akcyzy w przyszłym roku i kolejnych latach?

Podatkowe plagi rysujące się na horyzoncie przez producentami i rolnictwem
Rozwiązania zakładające wzrost akcyzy na mocne alkohole od 1 stycznia 2022 r. o 10 proc., a w latach 2023-2027 – po 5 proc. rocznie będą dotkliwe nie tylko dla producentów tych napojów. Trzeba pamiętać, że istotnym partnerem branży są dostawcy surowców do ich produkcji, a konkretnie ważny w dobie pandemii, krajowy sektor rolniczy i sadowniczy. Jak wynika z danych przytoczonych w najnowszym stanowisku przez Instytut Staszica – branża napojów alkoholowych w znaczącym zakresie zagospodarowuje płody rolne. – „Rocznie polskie gorzelnie przerabiają ok. 50 tys. ton ziemniaków i ok. 750 tys. ton zboża” – można przeczytać w dokumencie pt. „Nowa akcyza, stare błędy. Stanowisko Instytutu Staszica w związku z projektem podniesienia stawek akcyzy na wyroby alkoholowe”.

Biorąc pod uwagę skalę współpracy producentów z dostawcami ziemniaków czy zboża „trudno nie oczekiwać, że „krocząca akcyza” pozostanie bez wpływu na polskie rolnictwo” – zaznaczają autorzy opracowania.

...i na gruncie gospodarczym
Jak podkreśla Prezydent Krajowej Izby Gospodarczej (KIG), Andrzej Arendarski:  „Ustawa o podatku akcyzowym procedowana jest w momencie trudnym dla polskiej gospodarki. Konsekwencją utrzymującej się pandemii COVID-19 jest drastyczny wzrost cen i seria kolejnych podwyżek większych niż te, które miały miejsce w okresie ostatnich 20 lat. Najwyższa od lat inflacja, ogromne wzrosty kosztów energii elektrycznej i cieplnej oraz ogólnych kosztów pracy – to duże obciążenia, które muszą ponosić polscy przedsiębiorcy” – wylicza szef KIG. Przedsiębiorcy zgłaszają KIG również swoje obawy związane z niepewnym otoczeniem regulacyjnym i brakiem przejrzystości tworzonego prawa. „Przedsiębiorcy funkcjonują od jednej, niezapowiedzianej podwyżki do drugiej – a ich przykłady można mnożyć, od opłaty cukrowej, recyklingowej po podwyżki podatków. Bardzo trudno jest prowadzić biznes w takim otoczeniu i planować inwestycje na przyszłość” – przytacza Arendarski.

Wzrost cen na alkohole, który nastąpi po wejściu w życie podatku akcyzowego, może być prezentem dla grup przestępczych, zainteresowanych powiększaniem swoich zysków poprzez nielegalny obrót tymi towarami, ze szkodą dla państwa. Legalna sprzedaż się skurczy, co zagrozi wielu firmom i rolnictwu.

Z punktu widzenia profilaktyki i uzależnień, dyskusyjne pozostają również preferencyjne stawki akcyzy na piwa. Eksperci z Instytutu Staszica wskazują, że ich utrzymanie nie tylko nie wpłynie na ograniczanie spożycia alkoholu, co może jeszcze dodatkowo zwiększyć udział piwa w rynku. Jak czytamy w stanowisku: „pozornie stawki wzrastają dla piwa i napojów spirytusowych o tyle samo, szacunkowo jednak, w ciągu tych pięciu lat, cena butelki wódki wzrośnie o ponad 6 zł (łącznie z VAT), a piwa zaledwie o 26 groszy”. Dlatego, zdaniem autorów analizy, warto zastanowić się nad zmniejszeniem różnicy w obciążeniu akcyzowym między napojami spirytusowymi a alkoholami niskoprocentowymi.


Co dalej z ustawą akcyzową?
Po tym, jak nowelizację ustawy w miniony piątek (26 listopada) odrzucił Senat, uznając za szkodliwą, regulacja powróciła pod obrady Sejmu. O jej losach zdecydują głosy rozsądku – nie zawsze względy budżetowe przewyższają nad argumentami gospodarczymi. Lepiej zatrzymać machinę legislacyjną na jej finiszu, niż dopuścić do wejścia w życie szkodliwych przepisów.   


Inf. pras.