Taka sama zasada obowiązuje także w przypadku wpłat, które płatnicy opłacili nienależnie i chcieliby, aby Zakład dokonał ich zwrotu – jeżeli się przedawniły to ZUS nie może ich zwrócić, ale płatnik może potrącić sobie tą nadpłatę przy opłacaniu bieżących składek.
Okres przedawnienia składek.
Zasady przedawnienia należności z tytułu składek wynikają z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z obowiązującą obecnie ustawą należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie pięciu lat od ich wymagalności.
W tym miejscu należy zaznaczyć i zwrócić Państwa uwagę na fakt, że ten pięcioletni termin przedawnienia dotyczy tylko i wyłącznie składek wymagalnych po 1 stycznia 2012 r. – dla starszych termin ten wynosi dziesięć lat.
Kłopoty z zastosowaniem instrumentu przedawnienia pojawiają się natomiast w przypadku należności nieopłaconych przed datą 1 stycznia 2012 r., które nie uległy jeszcze przedawnieniu. Dla tych należności stosuje się także pięcioletni okres przedawnienia, ale jest on liczony od 1 stycznia 2012 r. Jeżeli natomiast przedawnienie liczone zgodnie ze starymi przepisami nastąpiłoby wcześniej, wówczas składki przedawnią się po upływie terminu dziesięcioletniego.
Należności z tytułu składek nie zawsze przedawniają się po pięciu lub dziesięciu latach.
Występują pewne zdarzenia, które powodują, że bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu co oznacza, że ten 5 lub 10 letni okres jest wydłużany. Są one szczegółowo określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i może to być np. prowadzenie postępowania egzekucyjnego wobec płatnika (tzn. czynności, które podejmuje ZUS w celu wyegzekwowania długu), postępowanie związane z wydaniem przez ZUS decyzji np. o zadłużeniu albo o poleganiu ubezpieczeniom czy też zawarcie układu ratalnego na spłatę zadłużenia. Bieg terminu przedawnienia ulega także zawieszeniu w sytuacji, gdy wydanie przez Zakład decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia jakiegoś zagadnienia przez inny organ np. Narodowy Fundusz Zdrowia lub sąd. Wymienione zdarzenia powodują zawieszenie biegu przedawnienia, ale może nastąpić także jego przerwanie – zdarzeniem, które je inicjuje jest ogłoszenie upadłości. Po uprawomocnieniu się postanowienia o ukończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego termin przedawnienia biegnie na nowo. Nie ulegają natomiast przedawnieniu te należności, które zostały zabezpieczone przez ZUS, tzn. dla których ZUS ustanowił hipotekę na nieruchomości dłużnika. Zabezpieczone w ten sposób należności nie przedawniają się.
Przedawnieniu ulegają nie tylko składki.
Przedawnieniu ulegają należności z tytułu składek, co oznacza że przedawniają się, oprócz składek, także odsetki za zwłokę, koszty upomnienia, koszty egzekucyjne a także dodatkowe opłaty.
Może zaistnieć sytuacja, w której Zakład wyda decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności za zadłużenie na osoby trzecie np. na spadkobierców. Takie należności, które wynikają z decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności, przedawniają się wyjątkowo po upływie pięciu lat, ale od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana. Nie zmienia to jednak faktu, że w tej sytuacji bieg przedawnienia także może ulec zawieszeniu.
Podstawowe zasady dotyczące przedawnień - podsumowanie.
Przede wszystkim ważna jest data 1 stycznia 2012. Składki wymagalne po tej dacie przedawniają się po 5 latach, natomiast te sprzed tej daty - po 10 latach lub, jeżeli na dzień 1 stycznia 2012 nie uległy przedawnieniu, to po 5 latach, ale liczonych nie od daty wymagalności, ale właśnie od 1 stycznia 2012 r.
Ważne jest także to, że ten 5 czy też 10 letni okres może ulec wydłużeniu o czas trwania wymienionych w ustawie zdarzeń, w szczególności o czas prowadzonego postępowania egzekucyjnego, zawartego układu ratalnego czy też postępowania związanego z wydaniem decyzji.
Redakcja: Oddział ZUS w Siedlcach
EŁ
Kwiecień 2024
