Wiedza historyczna na temat nazistowskich obozów zagłady „Aktion Reinhardt” jest nadal niepełna. Skąpa baza źródłowa i brak dokumentacji poobozowej (zwłaszcza planów czy szkiców budowlanych) nie pozwalają wyjaśnić istotnych szczegółów dotyczących topografii i zabudowy obozów. Badacze są zdani głównie na zeznania członków załóg obozowych i świadectwa nielicznych ocalałych.
Mimo udanej rewolty zorganizowanej 14 października 1943 r. obozu zagłady w Sobiborze nie przeżył żaden z więźniów zmuszanych do obsługi komór gazowych i spalania ciał zamordowanych. Byli oni szczelnie izolowani od pozostałych więźniów, rzadko udawało im się przekazać na zewnątrz informacje dotyczące tego, co działo się w sektorze zagłady (Lager III).
Z materiałów śledczych i relacji świadków wynika, że komory gazowe w Sobiborze urządzono w murowanym budynku, którego prawdziwe przeznaczenie skrywał szyld z napisem „Baderaum” (łaźnia) i zawieszone pod sufitem sitka natryskowe. W drugiej fazie funkcjonowania obozu budynek mieścił sześć lub osiem komór. Zainstalowano w nich system rur połączony z silnikiem wytwarzającym gazy spalinowe, którymi mordowano przywożonych do Sobiboru Żydów. Pomieszczenia te były zamykane z jednej strony stalowymi drzwiami ze szklanymi wizjerami używanymi do schronów przeciwlotniczych (tego typu drzwi zamontowano również w komorach gazowych na Majdanku), z drugiej – szerszymi drzwiami, przez które wynoszono zwłoki. W ciągu 20-30 minut w komorach mordowano jednorazowo ok. 500 osób. Ciała przewożono wagonikami kolejki wąskotorowej do ogromnych dołów i tam grzebano. Pod koniec 1942 r. w jednym z nich zbudowano z szyn kolejowych polowe krematorium, w którym na stosach spalano zwłoki zagazowanych ofiar.
Tegoroczne wykopaliska archeologiczne są pierwszym etapem realizacji inwestycji związanej z budową muzeum i nowego zagospodarowania przestrzennego miejsca pamięci w Sobiborze, prowadzonej przez Państwowe Muzeum na Majdanku we współpracy z Fundacją Polsko-Niemieckie Pojednanie.
.jpg)
.jpg)
Źródło: majdanek.eu
[MSz]
Kwiecień 2024
