W homilii Ksiądz Biskup podkreślił, że Eucharystia jest sakramentem miłości. - Pierwsze czytanie, czyli fragment z Księgi Wyjścia (12, 1-8. 11-14), to określenie sposobu przeżywania starotestamentalnej Paschy. Dla Izraelitów była ona nowym początkiem, pozostawieniem starej niewoli i wejściem w nowe życie. Miała być spożywana naprędce, jakby za chwilę miało się wyruszyć w drogę. Przepisy dokładnie określały ofiarę i objaśniały znaczenie gestów. My widzimy Paschę jako zapowiedź i typ Eucharystii, Jezusa zaś jako prawdziwego Baranka, który gładzi grzechy świata, czyli wyprowadza z najgroźniejszej niewoli – nauczał bp Piotr Sawczuk. - Św. Paweł w drugim czytaniu przytacza słowa wypowiedziane przez Jezusa na Ostatniej Wieczerzy nad chlebem i nad winem. Pisze, że spożywanie tego chleba i picie tego kielicha, jest głoszeniem śmierci Pana, aż przyjdzie. Uczniowie Chrystusa mają to więc czynić do końca istnienia ziemi. Eucharystia to sakrament (znak) miłości Boga do człowieka. Dzisiaj wysuwa się na pierwszy plan gest umycia nóg. Trzeba powiedzieć, że był on znany na Wschodzie od starożytności. Ale Chrystus nie dokonuje tylko czegoś zwyczajowego, kulturowego, On ten gest umieszcza w zupełnie nowym kontekście, nadaje mu zupełnie nowe znaczenie. I Kościół ten gest w znaczeniu nadanym przez Chrystusa podjął, bo dostrzegał jego wagę. Żyjący w XI w. św. Piotr Damiani uważał nawet, że umycie nóg w Wielki Czwartek należy uznać za sakrament - on wyliczał jeszcze 12 sakramentów, a nie 7, jak to określi ostatecznie sobór trydencki. Do umywania nóg przywiązywano dużą wagę w obszarze życia zakonnego. Na przykład reguła św. Benedykta nakazywała nie tylko, by bracia obmywali stopy gościom przybywających do klasztoru, ale polecała także, by zmieniający się co sobotę kucharz zakonny rozpoczął swoją posługę od umycia nóg wszystkim. Około 800 r. w benedyktyńskim opactwie Reichenau, na niewielkiej wyspie znajdującej się na jeziorze Bodeńskim od strony Niemiec napisano specjalny hymn, śpiewany przy codziennym rozdawaniu żywności ubogim i umywaniu nóg: „Ubi caritas et amor”. Hymn przetrwał do naszych czasów i znalazł trwałe miejsce w liturgii. Może zastanawiać, dlaczego czynność umywania nóg jest w ramach liturgii wielkoczwartkowej dokonywana do dzisiaj. Bo to naśladowanie Chrystusa, ale też dlatego, że ta czynność ma niezwykłą moc pedagogiczną, wyraża istotny element ewangelicznego przesłania, jest znakiem pokory, uniżenia, a jeszcze bardziej miłości wobec bliźniego, przybysza, ubogiego. Jest odwoływaniem się do mocy Chrystusa, która „strąca władców z tronu a wywyższa pokornych” – kontynuował Ksiądz Biskup.

- Jest taki obraz przedstawiający przybycie na wspomnianą wyspę Reichenau św. Pirmina, założyciela tego benedyktyńskiego opactwa. Z jednej strony płynie łódka z pokornym świętym mnichem w kierunku wyspy, z drugiej zaś wpław uciekają z niej w popłochu złe duchy. Zły duch nie boi się ludzkich potęg, można nawet powiedzieć, że on karmi się ludzkim pragnieniem władzy i znaczenia, boi się natomiast pokory i szczerej miłości. Jezus, na protesty Piotra powiedział – „ty teraz tego nie rozumiesz”. Człowiek zwykle nie rozumie Boga. Nie rozumie przede wszystkim, że można tak kochać - bezinteresownie i do końca. Ocenia sprawy według siebie, a jemu nie przyszłoby przecież do głowy coś podobnego. Dlatego Piotr zabiera nogi, protestuje, bo czuje się zawstydzony, że Jezus robi coś, co zawsze robili niewolnicy. Od Boga oczekujemy siły, cudów, a nie uniżenia i prostych gestów dobroci. Potrzeba, byśmy pozwolili Jezusowi okazać nam miłość. On wszystko wiedział, że Judasz zdradzi, że Piotr się zaprze, wiedział, że synowie Zebedeusza dopiero co skończyli spór o pierwsze miejsca, a jednak każdemu bez wyjątku umywał nogi. I choć jest to piękna, bardzo plastyczna scena, to Chrystus nie uczynił tego, żeby podrzucić temat dla malarzy. Tu - jak się wydaje - chodzi o coś znacznie ważniejszego. Należy wszystko rozumieć nie metaforycznie (w przenośni), ale sakramentalnie. Sakrament to jest widzialny znak niewidzialnej łaski. Drugi człowiek, bliźni - jest znakiem Chrystusa, szczególnie człowiek ubogi, potrzebujący. „Kto was przyjmuje, Mnie przyjmuje...kto wami gardzi, Mną gardzi”. To cały czas ma związek z Eucharystią. Kto nie ma miłości do drugiego człowieka nie może wejść w zjednoczenie (w komunię) z Chrystusem. A przyjmowanie Komunii św. jest z kolei zobowiązaniem do miłowania drugiego człowieka – artykułował Biskup Piotr Sawczuk. - Rozumiał świetnie to ścisłe powiązanie B. Pascal, XVII-wieczny filozof francuski. Był w jakimś okresie życia oskarżony o herezję i w związku z tym otrzymał zakaz przystępowania do Komunii św. Wziął więc do domu chorego biedaka i zaczął się nim po prostu opiekować. Ten biedak był dla niego „eucharystią”, mistycznym Chrystusem. Ciekawe - Ojciec św. Franciszek w ubiegłym roku zaskoczył wszystkich, gdy liturgię Wieczerzy Pańskiej zaplanował odbyć w więzieniu i nogi umywał przestępcom, a kiedy indziej przemawiając w rzymskiej parafii pw. św. Grzegorza Wielkiego, w dzielnicy Magliana, do narkomanów odbywających leczenie, zapytał: „Jak myślicie? Gdzie znajduje się miejsce Boga? W kościele? Tak, też, ale podstawowym miejscem jest wasza słabość”. Chrystus urządza wielkie przedświąteczne mycie. Wielkopostne rekolekcyjne konfesjonały są miejscami odzyskiwania przez nas wyglądu dziecka Bożego. Pozwólmy, aby Chrystus ogarnął nas swoją miłością i ukazał Eucharystię, jako swój boski sposób komunikowania jej człowiekowi – apelował Ksiądz Biskup.

POSŁUCHAJ HOMILII [kliknij]

W liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej rozbrzmiewa śpiew hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, którego nie było słychać przez cały Wielki Post. Po skończeniu tego śpiewu dzwony milkną aż do Wigilii Paschalnej. Po homilii ma miejsce obrzęd umycia nóg. Przypomina to gest Chrystusa, który „nie przyszedł, żeby mu służono, lecz aby służyć”. Bezpośrednio po Eucharystii Ciało Pańskie zostaje przeniesione nie do tabernakulum, lecz do innego specjalnie przygotowanego miejsca. Tam rozpoczyna się adoracja Najświętszego Sakramentu. Wymownym znakiem odejścia Jezusa, który po Ostatniej Wieczerzy został pojmany, jest ogołocenie centralnego miejsca świątyni - ołtarza. Aż do Wigilii Paschalnej ołtarz pozostaje bez obrusa, świec i wszelkich ozdób.


ks. Mateusz Czubak  [MSz]