Zgromadzona przed wymarszem literatura wyznaczyła przystanki dla tej niezwykłej eskapady. Postoje zaplanowano m.in. przy kościołach podkreślając rolę księży i zakonników w pomoc powstaniu (przed wybuchem powstania w Kłoczewie odbył się zjazd duchowieństwa, a wielu księży i zakonników za pomoc powstańcom zostało zesłanych na Sybir - przyp. W.N). Warto pamiętać, że lokalnymi ścieżkami podążali bohaterowie powstania: ks. Stanisław Brzóska, który na przełomie czerwca i lipca 1863 widziany był w Drążgowie i Romuald Traugutt - ostatni dyktator powstania, który podczas służby w wojsku carskim związany był z dęblińską Twierdzą. Dziś Batalion Drogowo-Mostowy stacjonujący w Dęblinie, nosi imię bohatera, który stracił życie w warszawskiej Cytadeli.
Pierwszy przystanek zaplanowano w Baranowie, gdzie na lokalnym cmentarzu spoczywają bohaterowie zwycięskiej dla Polaków bitwy pod Żyrzynem. O lokalnych epizodach wielkiej historii opowiedział uczniom „od Kickiego” Piotr Wiącek historyk- regionalista, a także dyrektor Szkoły Podstawowej im. Powstańców Styczniowych w Baranowie. W niezwykłą opowieść wpisany został uroczysty pochówek 19 powstańców poległych w bitwie. Przy ich nagrobku uczniowie „od Kickiego” zaciągnęli honorową wartę, a przedstawiciele szkoły zapalili biało-czerwone światła pamięci.
Przez nadwieprzańskie łąki uczestnicy patriotycznego przemarszu udali się do Żabianki, gdzie na cmentarzu zapalone zostały światła pamięci na grobie ks. Jakuba Węglewskiego, który od 1837 r. był proboszczem Parafii w Żabiance i uczestnikiem kłoczewskiego Zjazdu Duchowieństwa. Światła pamięci młodzież od Kickiego zapaliła również na mogile upamiętniającej bohaterów wojny 1920 roku. Te dwa miejsca uświadomiły młodzieży fakt, że bez Powstania Styczniowego i pielęgnowanej również w lokalnych społecznościach pamięci o bohaterach nie było by NIEPODLEGŁOŚCi. Staraniem Barbary Pawlak- wójta Gminy Ułęż, te dwa nagrobki zostaną wpisane przez IPN do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Nie wielu wie i pamięta, że w Ułężu i Żabiance stoczone zostały podczas powstania potyczki w których wzięły udział oddziały dowodzone przez ppłk. Cwiecińskiego (Żabianka) i ppłk. Wendricha (Ułęż Górny). Adam Polski i Andrzej Kasprzak w publikacji Miejsca pamięci Powstania Styczniowego w Województwie lubelskim wskazują, że na cmentarzu w Rykach znajdowała się mogiła zm. w 1294 r. E. Wojnowskiego, który brał udział w potyczkach pod Dęblinem 26.09.1963, Żabiabką 11.10 1863 i Ułężem 16.04 1864. Żeby dobrze zrozumieć specyfikę tego powstania warto sięgnąć po obszerną publikację Bitwy i potyczki Powstania Styczniowego, gdzie na ponad 500 stronach Stanisław Zieliński podaje w porządku alfabetycznym i chronologicznym miejsca walk.
Ostatni przystanek zaplanowano przy kościele w Żabiance, gdzie dzięki uprzejmości ks. kanonika Eugeniusza Pepy mogliśmy ogrzać się i pożywić w tym niezwykłym miejscu. Przerwa w marszrucie, była okazją do spotkania z Jarosławem Szlendakiem - kierownikiem Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Sobieszynie, który w ciekawy sposób przybliżył zebranym informacje o walorach przyrodniczych niezwykle urokliwej Pradoliny Wieprza.
Uczestniczący w marszu Kacper Cerbin stwierdza: pomimo zimna, opadów śniegu i wiatru wszyscy dotarliśmy bezpiecznie do celu. Warunki pogodowe w pełni oddawały klimat powstania!
W tym roku szkolnym to już kolejna, historyczna eskapada uczniów od Kickiego, którzy maszerując lokalnymi ścieżkami przemierzyli już ponad 100 kilometrów przypominając lokalnych bohaterów, którzy zapisali się na kartach wielkiej historii. Tego typu przemarsze to również okazja do podnoszenia sprawności fizycznej uczniów klas mundurowych, w których funkcjonowanie wpisane jest kształtowanie postaw patriotycznych. To także okazja do integracji grup uczniowskich, które razem ze swoimi nauczycielami i wychowawcami uczestniczy w niezwykłych lekcjach, niezwykle pozytywnie postrzeganych w środowisku lokalnym.
Warto również sięgać do zbiorów lokalnych bibliotek i repozytoriów cyfrowych w poszukiwaniu śladów lokalnej historii.
Wojciech Niedziółka
DW
Kwiecień 2024
