Zasiłek macierzyński przysługuje z racji urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dziecka do lat 7, a także do 10 lat, jeśli otrzymało decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego. Prawo do zasiłku macierzyńskiego mają mamy, które na dzień porodu podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą konieczne jest także terminowe opłacanie dobrowolnej składki chorobowej.

- Choć świadczenie to przysługuje obojgu rodzicom, to częściej z zasiłku korzystają kobiety. W województwie Podlaskim w ciągu pierwszych czterech miesięcy br. ZUS wypłacił 11,2 tys. zasiłków macierzyńskich, w tym 9,5 tys. świadczeń otrzymały mamy – informuje Katarzyna Krupicka rzecznik regionalny ZUS województwa podlaskiego.

Zasiłek macierzyński wypłacany jest za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Okres wypłaty zasiłku uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie bądź przyjętych na wychowanie. Przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka matka może przez 52 tygodni pobierać zasiłek macierzyński. Przez  20 tygodni jest to urlop macierzyński i 32 tygodni urlop rodzicielski. W przypadku urodzenia bliźniaków okres pobierania zasiłku macierzyńskiego to maksymalnie 65 tygodni ( 31+34), przy trojaczkach to już 67 tygodni (33+34). Przy większej liczbie dzieci - okres zasiłku wydłuża się i maksymalnie może trwać do 71 tygodni (37+34).

Pierwsze 14 tygodni zarezerwowanych jest dla mamy. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może przejąć opiekę nad dzieckiem. Jeśli po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego mama dziecka będzie chciała wrócić do pracy, to pozostałą część urlopu musi wykorzystać tata dziecka. Warunkiem jest, aby ojciec był ubezpieczony.

Urlop rodzicielski

Po urlopie macierzyńskim zarówno mama jak i ojciec dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego, który trwa 32 tygodnie - gdy urodzi się jedno dziecko, 34 tygodnie – w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie. Urlop ten przysługuje również w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie. Rodzice mogą korzystać z tego urlopu jednocześnie – wtedy oboje są z dzieckiem przez 16 tygodni lub 17 tygodni.

Mogą również podzielić urlop między sobą. Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo lub w nie więcej niż w czterech częściach, będących wielokrotnością tygodnia. Urlop w wymiarze do 16 tygodni może być wykorzystany w późniejszym terminie, nie później jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. Warunkiem jest, aby po zakończeniu urlopu macierzyńskiego wykorzystać przynajmniej jedną część urlopu rodzicielskiego, np. 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka lub 3 tygodni w razie przyjęcia dziecka na wychowanie.

 - Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wykorzystywany jest przez mężczyzn dość rzadko. W okresie od stycznia do kwietnia br. z urlopu rodzicielskiego w województwie podlaskim skorzystało ponad 7 tys. rodziców, z czego tylko 43 panów – informuje Katarzyna Krupicka.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Zasiłek macierzyński przysługuje w wysokości:
100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz za okres:
•    pierwszych 3 tygodni urlopu rodzicielskiego, w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie, gdzie minimalny okres zasiłku macierzyńskiego wynosi 9 tygodni,
•    pierwszych 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka
•    pierwszych 8 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka
•    urlopu ojcowskiego
60%    podstawy wymiaru zasiłku za pozostały okres urlopu rodzicielskiego
80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, jeśli wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okresy tych urlopów ubezpieczona złoży w ciągu 21 dni po porodzie / przyjęciu dziecka na wychowanie

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego

W przypadku, gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszona o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego tj. 1000 zł - kwotę zasiłku macierzyńskiego netto podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, kwota podwyższenia jest ustalana w stosunku do pomniejszonej proporcjonalnie kwoty świadczenia rodzicielskiego. Podwyższenie zasiłku nie dotyczy zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego.