Do tej pory, osoby prowadzące działalność gospodarczą, które opłacały składki ubezpieczenia społeczne, w tym także na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, w razie choroby czy macierzyństwa same niejako kształtowały wysokość należnych im świadczeń poprzez zadeklarowanie wysokości podstawy, od której wyliczane były te świadczenia.  Tym samym, stare przepisy pozwalały uzyskać wysoki zasiłek macierzyński mamom rejestrującym działalność gospodarczą tuż przed porodem. – Aby otrzymać roczny zasiłek macierzyński z ZUS, wystarczyło tuż przed porodem opłacić ubezpieczenie chorobowe za pełen miesiąc. Prowadząca działalność gospodarczą kobieta, w przypadku opłacenia składek od najwyższej podstawy wymiaru składki, mogła otrzymać nawet powyżej 6 tys. zł miesięcznie. Tym samym właścicielki firm będące na urlopie macierzyńskim były w znacznie lepszej sytuacji niż kobiety pracujące na etacie – tłumaczy Łukasz Reczyński, Dyrektor Oddziału Tax Care w Białymstoku.

Zmiana sposobu naliczania zasiłku chorobowego

Od 1 listopada 2015 r. zmianie ulegną zasady ustalania wysokości świadczeń finansowanych z ubezpieczenia chorobowego. W świetle nowych przepisów, podstawę wymiaru zasiłku będzie stanowić suma przeciętnej, najniższej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (po odliczeniach, o których mowa w art. 3 pkt 4 ustawy), w tym też za miesiące niepodlegania ubezpieczeniu chorobowemu i kwot stanowiących 1/12 nadwyżki ponad tę podstawę za każdy miesiąc, za który składki opłacone były w wysokości wyższej.

Taki sposób naliczania zasiłku będzie skutkował ustaleniem średniej podstawy wymiaru składek z ostatniego roku, a tym samym - obniżenia zasiłku w sytuacji krótkiego okresu trwania ubezpieczenia i zadeklarowanego wysokiego przychodu tylko w tym krótkim okresie.

Kiedy przepisy wejdą w życie?

Prowadzące działalność mamy, które urodzą dziecko przed 1 listopada otrzymają świadczenia jeszcze na starych zasadach. Z racji, że o zasiłek macierzyński można ubiegać się na 6 tyg. przed przewidywaną datą porodu, stare zasady obliczania zasiłku macierzyńskiego mogą  objąć również kobiety, które urodzą dziecko na początku grudnia. Warunkiem uzyskania zasiłku macierzyńskiego według starych zasad jest złożenie wniosku o przyznanie tego zasiłku przed 1 listopada 2015 r.

Ile dostanie przedsiębiorcza mama?

- Nowe przepisy uzależniają wysokość świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego od długości okresu opłacania składek w wyższej niż minimalnej wysokości. Maksymalny zasiłek będzie przysługiwał dopiero po roku opłacania wysokich składek na ZUS – mówi Łukasz Reczyński, Dyrektor Oddziału Tax Care w Białymstoku.

Kobiecie, która prowadzi firmę krócej niż rok, do tego opłaca wyższe niż ustawowe minimum składki, będzie przysługiwać zasiłek macierzyński w minimalnej wysokości, powiększony jedynie o 1/12 za każdy miesiąc opłacania składek w wyższej wysokości, tuż przed nabyciem świadczenia. Aby uzyskać zasiłek w pełnej wysokości, bizneswoman planująca macierzyństwo, musi opłacać wyższe składki na ubezpieczenie przez co najmniej 12 miesięcy przed porodem.

Przykładowo:

Pani Anna rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej z początkiem lipca 2015 r. Od samego początku zadeklarowała opłacanie składek ZUS od podstawy wymiaru wynoszącej 9897,50 zł. Poród planowany jest na luty 2016 r. Do tego czasu Pani Anna planuje opłacać składki od podstawy w tej wysokości.

Zasiłek macierzyński wyliczany według nowych zasad wyniesie 5 836 zł. Jeśli prawo do zasiłku Pani uzyskałaby przez 1 listopada 2015 r. zasiłek wyniósłby 8 540 zł.

Mimo, że różnica nie jest duża w tym przypadku, przy zasiłku wypłacanym według starych zasad wystarczyłoby, żeby wysoką składkę na ubezpieczenia społeczne Pani Anna uregulowała przez pełny miesiąc kalendarzowy. Natomiast w tym przypadku, żeby uzyskać zasiłek w wysokości ponad 5 tyś złotych, składka w najwyższej wysokości musiałaby być opłacana przez 7 miesięcy.

Zdaniem Ministerstwa Pracy, najniższy zasiłek macierzyński zgodnie z nowymi przepisami wyniesie około 300 zł miesięcznie. Resort zapewnia jednak, że od 1 stycznia 2016 r. prowadzące firmę kobiety, otrzymają wyrównanie do 1 tys. zł, jeśli ich zasiłek będzie niższy od tej kwoty. Co ważne, podczas urlopu macierzyńskiego nie ma konieczności opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, a po zawieszeniu działalności gospodarczej, również składki zdrowotnej.

Koniec z papierowym L4

To nie koniec zmian. Z początkiem 2016 roku pojawią się e-zwolnienia. - Wprowadzenie takiej elektronicznej formy zwolnień pozwoli wyeliminować ewentualne nadużycia. Obecnie w przypadku krótkookresowych zwolnień lekarskich kontrola ZUS była praktycznie niemożliwa. Zanim zwolnienie trafiało do ZUS często kończył się okres, na który zostało wystawione. Teraz weryfikacje będzie mogła nastąpić niemal automatycznie - podkreśla Łukasz Reczyński, Dyrektor Oddziału Tax Care w Białymstoku.

Na system e-zwolnień w pełni przejdziemy w 2017 r. Do tej pory obowiązywać będzie tzw. okres przejściowy, podczas którego honorowane będą obie formy zwolnień – papierowa i online.

Inf. pras.

DJ