Wydarzenia sprzed 450. lat przybliża ks. Józef Miszczuk:


Sobór jest zgromadzeniem ogółu biskupów Kościoła pod przewodnictwem papieża. W czasie obrad soboru podejmowane są decyzje w sprawach wiary i życia Kościoła.

Za pierwszy sobór powszechny uważany jest Synod Nicejski w 325 r. Dotychczas odbyło się 21 soborów powszechnych tzn. reprezentujących cały Kościół. Sobory dzielone są na wschodnie i zachodnie. Mianem wschodnich określamy te, które odbyły się na Wschodzie, a ich uczestnikami byli biskupi wschodni. Było ich osiem – zwoływane przez cesarza i obradowały pod jego kierownictwem. Po Wielkiej Schizmie w 1054 r. zebrania soborowe w Kościele Zachodnim były zwoływane przez papieża i obejmowały biskupów Zachodu.

Jednym z najważniejszych soborów w historii był Sobór Trydencki. Był on odpowiedzią Kościoła na reformację protestancką. Obradował w latach 1545 – 1563 za pontyfikatu trzech papieży: Pawła III, Juliusza III i Piusa III. Sobór zatwierdził oficjalnie nicejsko – konstantynopolskie wyznanie wiary, ustalił ostatecznie kanon Pisma Świętego – przekład łaciński Wulgata został uznany za oficjalny. Odrzucona została nauka Lutra uznająca Pismo Święte za jedyne źródło Objawienia, a stwierdzono, że również Tradycja apostolska stanowi podstawę wiary katolickiej. Sobór wydał dekret o sakramentach, ustalając ich liczbę – siedem. Sformułowana została doktryna o Eucharystii, że Chrystus jest w niej obecny na mocy przeistoczenia. Ustanowiono obowiązek spowiedzi indywidualnej. Podjęto też problemy dyscyplinarne dotyczące obowiązków biskupów i proboszczów. Wszystkie dekrety Soboru Trydenckiego zatwierdził papież Pius IV. Polskę na Soborze reprezentowali: kard. Stanisław Hozjusz – biskup warmiński, Walenty Herburt – biskup przemyski i Mikołaj Kromer – występował w zastępstwie biskupa diecezji ołomunieckiej.

W roku 1564 na Sejmie w Parczewie Polska przyjmuje z rąk nuncjusza Commendona uchwały zakończonego rok wcześniej Soboru Trydenckiego. Kardynał Stanisław Hozjusz sprowadza jezuitów. Powstaje pierwsze na ziemiach polskich kolegium jezuickie w Braniewie.

Sobór Trydencki zainicjował wewnętrzną reformę Kościoła, który w pierwszych latach XVI w. znalazł się w kryzysie duchowym. Kościół teraz znalazł odwagę, aby dochować wierności Tradycji apostolskiej. Z nową energią podjął dążenia do świętości i zgromadził siły do prawdziwej odnowy. Rozpoczęła się nowa epoka w dziejach Kościoła. Sobór dał Kościołowi siły, aby przetrwać i przezwyciężyć kryzys. Tradycję przyjęto za podstawę wiary właśnie dlatego, że wynikało z niej, iż Duch Święty nieprzerwanie jest obecny w Kościele, a Łaska Boża przez sakramenty udzielana jest człowiekowi w całym jego życiu. Wydano dekret o sakramentach, ustalając ich liczbę na siedem. Sformułowano doktrynę o Eucharystii, że Chrystus jest w niej obecny na mocy przeistoczenia. Odrzucono postulat, aby udzielać Komunii tylko pod dwiema postaciami. Wprowadzono obowiązek spowiedzi indywidualnej. Ustalono obowiązki biskupów i proboszczów, zobowiązując ich do rezydencji. Wprowadzone została tzw. Trydencka forma zawierania związków małżeńskich. Nakazano zakładanie seminariów duchownych, aby dobrze przygotowywać do kapłaństwa. Wprowadzono obowiązek prowadzenia ksiąg metrykalnych. Biskupi mieli obowiązek wizytacji diecezji. Wszystkie dekrety Soboru Trydenckiego zatwierdził papież Pius IV.

Sobór Trydencki przezwyciężył konflikty powstałe w czasie reformacji protestanckiej. Św. Jan Paweł II powiedział:

„W obliczu kryzysu duchowego i eklezjalnego pierwszych lat XVI w. Kościół potrafił odnaleźć w Trydencie odwagę, aby dochować wierności Tradycji apostolskiej” – wobec ówczesnych zagrożeń luteranizmu i kalwinizmu.

Trydent jest to miasto w północnych Włoszech w Alpach Wschodnich, nad rzeką Adyga. Jest siedzibą władz prowincji, siedzibą archidiecezji, liczy dziś około 105 tys. mieszkańców. Obecna katedra św. Wirgiliusza, w której obradował sobór, wzniesiona została w XII w. Papież Jan Paweł II odwiedził Trydent 29 – 30 kwietnia 1995 r., gdy odbywał podróż pasterską po terenie Włoch. Beatyfikował tam Jana Nepomucena de Tichiderera, biskupa Trydentu z lat 1832 – 1860. Wtedy odbyło się tam też spotkanie modlitewne z okazji 450 rocznicy rozpoczęcia Soboru Trydenckiego.

W przemówieniu do mieszkańców miasta papież podkreślił historyczną rolę Trydentu. W katedrze modlił się pod krzyżem, pod którym w XVI wieku odczytywano soborowe dekrety. Przewodniczył liturgii Słowa, odprawionej dla upamiętnienia rocznicy Soboru Trydenckiego.

Powiedział: „W obliczu kryzysu duchowego i eklezjalnego pierwszych lat XVI w. Kościół potrafił odnaleźć w Trydencie odwagę, aby dochować wierności Tradycji apostolskiej, z nową energią podjąć dążenia do świętości i zgromadził siły do autentycznej odnowy duszpasterstwa; można zatem bez przesady powiedzieć, że Sobór ten rozpoczął i ukształtował całą epokę w dziejach Kościoła i do dzisiaj przynosi dobroczynne owoce”.

Papież spotkał się też z dziesięciotysięczną reprezentacją młodzieży. Nawiązując do Soboru Trydenckiego powiedział: „Wiara musi mieć swoje pewniki, musimy być pewni tego, w co wierzymy, także w postępowaniu moralnym”.

Przyjęcie dekretów Soboru Trydenckiego przez króla Zygmunta Augusta na sejmie w Parczewie w 1564 r. i sprowadzenie jezuitów do Polski na armię miało decydujące znaczenie dla umocnienia Kościoła w Polsce. Był to bowiem czas reformacji – braku jedności w Europie Zachodniej. Większość biskupów Polski było zgodnych z poglądami kard. Hozjusza i założeniami Soboru Trydenckiego. byli to biskupi – duszpasterze, dbający o autorytet własnego urzędu i prestiż podległych im duchownych. Starali się być rzeczywistymi duszpasterzami w swoich diecezjach. Dla nich wzorem był arcybiskup Mediolanu Karol Boromeusz, bezwzględny pogromca reformacji i niezmordowany reformator Kościoła. Przyjęcie postanowień trydenckich przez biskupów Polski dało trwałe podstawy pod reformę Kościoła w Polsce. Nastąpiło umocnienie społeczne i doktrynalne Kościoła w naszym kraju.

Ks. Józef Miszczuk



EŁ

WIĘCEJ