R E K L A M A



ŁUKÓW

drukuj Prześlij znajomemu zgłoś błąd archiwum Cofnij
util util util
foto

Nowa publikacja Muzeum Henryka Sienkiewicza
2017-02-04 12:03:00 Artykuł czytany 1217 razy


Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej podjęło się wydania publikacji historycznej „Na Pograniczu trzech dzielnic. Z dziejów ziemi łukowskiej i stężyckiej”. Autorem pracy jest dr Kazimierz Więch, współpracujący z muzeum, historyk i regionalista. Patronat nad tym wydarzeniem objęły m.in. Katolickie Radio Podlasie oraz portal podlasie24.pl


Praca „Na pograniczu trzech dzielnic” składa się z tyluż szkiców, dotyczących dziejów ziemi łukowskiej i stężyckiej. W Polsce przedrozbiorowej ziemie te należały do dzielnicy małopolskiej, do dwóch sąsiadujących ze sobą województw – sandomierskiego i lubelskiego. Na wschodzie graniczyły z Podlasiem, na północy – z Mazowszem. Granica między nimi była dość płynna, a pod zaborami praktycznie zanikła. W trakcie licznych zmian w układzie administracyjnym w okresie caratu obie dawne ziemie wchodziły w skład jednego województwa lub guberni. Połączyła je wspólnota losów i doświadczeń, co uwidoczniło się szczególnie wyraźnie w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1944. Celem autora było pokazanie rozbieżności i podobieństw w procesach rozwojowych dokonujących się na tych ziemiach, a także dramatycznych wyborów w walce z okupantem niemieckim w okresie drugiej wojny światowej oraz w zmaganiach o władzę po ustaniu działań wojennych.

W pierwszej części opracowania, zatytułowanej „Od Piastów do II Rzeczypospolitej”, zostały przedstawione w zarysie: rozwój osadnictwa i urbanizacji, stosunki własnościowe, zmiany w administracji państwowej, samorządowej i kościelnej – od czasów najdawniejszych do końca II Rzeczypospolitej. Tam, gdzie to było niezbędne, pokazano je na szerszym tle przemian gospodarczych i społecznych dokonujących się w całym państwie. W polu widzenia znalazły się miasta, okręgi parafialne, największe posiadłości ziemskie oraz ich właściciele. Z wydarzeń politycznych uwzględniono głównie te, które miały bezpośredni wpływ na kondycję ludności, rozwój czy stagnację poszczególnych miast i wsi oraz na stosunki społeczne.

W części drugiej, zatytułowanej „Z dziejów Okrzei i okolic – małej ojczyzny Henryka Sienkiewicza”, została pominięta problematyka ogólna, która wiąże się z dziejami obu ziem – chociaż pewne odniesienia okazały się konieczne – w celu bliższego przyjrzenia się temu, co działo się w życiu lokalnych społeczności na niższym szczeblu, na przykładzie wybranych parafii, miast, jednostek administracyjnych. Badaniu poddano dawne miasteczko Okrzeję oraz przylegające do niej tereny sąsiednich parafii, a później gmin, których historia w ciągu dziejów w taki czy inny sposób łączyła się ze sobą lub które do siebie wzajemnie ciążyły. O wyborze Okrzei zdecydowała zarówno jej typowość dla całego otaczającego terenu, jak i pewne cechy, które ją wyróżniały: odmienny od innych charakter miasta oraz jej szczególna rola w historii polskiej kultury i dziejach oręża polskiego. W jej pobliżu urodził się i spędził dzieciństwo nasz wielki pisarz Henryk Sienkiewicz oraz rozegrała się ostatnia batalia kampanii wrześniowej 1939 roku pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga. Dziejom rodziny Sienkiewicza w trzech pokoleniach – Cieciszowskich od strony matki i Sienkiewiczów od strony ojca – jest poświęcony duży fragment szkicu.

Część trzecia, zatytułowana „Trzy partyzanckie legendy – „Orlik”, „Serafin” i „Ostoja”, podejmuje trudny i bolesny temat najpierw antyhitlerowskiego, a później antykomunistycznego ruchu oporu w czasie drugiej wojny światowej i w pierwszych latach powojennych, symbolizowanego przez trzy legendarne postacie: Mariana Bernaciaka „Orlika”, Serafima Aleksiejewa „Serafina” i Wacława Rejmaka „Ostoję”. Na plan pierwszy zostały wysunięte zagadnienia strategii, polityki i wzajemnych stosunków dwóch antagonistycznych nurtów podziemia – komunistycznego i niepodległościowego – oraz postawy i działania dowódców.


SZCZEGÓŁOWY SPIS TREŚCI:

Część pierwsza

OD PIASTÓW DO II RZECZYPOSPOLITEJ

Wyniesienie Łukowa i Stężycy

Trzy kasztelanie. Obce najazdy. Ziemie i powiaty. Ziemie łukowska i stężycka.
Rozwój osadnictwa i sieci parafialnej

Rozwój sieci parafialnej i osadniczej w ziemi łukowskiej. Rozwój osadnictwa i sieci parafialnej w ziemi stężyckiej. Parafie po reorganizacji struktur kościelnych. Szacunki zaludnienia.

Innowiercy w kościołach

Mnożenie się miast

Pierwsze lokacje miejskie. Sieć miejska w XVI wieku. Dobre czasy dla Łukowa i Stężycy. Upadek miast po wojnach XVII wieku. Osadnictwo żydowskie.

Królewskie, szlacheckie i kmiece

Starostwa grodowe i tenuty. Własność szlachecka. Folwarki. Napór rodów magnackich.
Podziały administracyjne po utracie i odzyskaniu niepodległości

Po trzecim rozbiorze w granicach Austrii. Z Księstwa Warszawskiego pod zabór rosyjski. Sztuczny twór ─ województwo podlaskie. Raz w guberni siedleckiej, dwa razy w lubelskiej. Po odzyskaniu niepodległości w województwie lubelskim.

Zmiany w administracji kościelnej w diecezji janowskiej i lubelskiej pod zaborem rosyjskim. W diecezji siedleckiej czyli podlaskiej w Polsce niepodległej.
Degradacja małych miast

Prawa miejskie nie dla małych i słabych. Masowa zamiana miast w osady miejskie i wiejskie. Dominacja Siedlec. Status miast utrzymują Łuków, Radzyń i Żelechów. Osady miejskie.
Ekspansja ludności żydowskiej

Kulminacja fali osadniczej. Zniesienie ograniczeń w nabywaniu ziemi.
Społeczność żydowska po odzyskaniu niepodległości.
Własność chłopska i folwarczna w okresie zaborów.
Skutki reformy uwłaszczeniowej.

Latyfundia i majoraty. Rodziny ziemiańskie.

Część druga

Z DZIEJÓW OKRZEI I OKOLIC – MAŁEJ OJCZYZNY HENRYKA SIENKIEWICZA
Początki Okrzei i sąsiednich parafii

Co mówią dokumenty? Najstarsze osady. Parafia Wojcieszków. Parafia Adamów. Parafia Serokomla. Parafia Radoryż. Parafia Nowodwór. Parafia Kłoczew.

Okrzeja szesnastowieczna

Miasto i parafia. Samborzeccy

Okrzeja królewska i szlachecka

Podział miasta. Okrzeja po szwedzkim potopie. Leśniowolscy. Spór o dobra kłoczewskie. Firlejowie w Okrzei, Stoińscy w Jagodnem. Pierwsi Cieciszowscy w Okrzei i Jagodnem. Jagodne, Kłoczew i starostwo ryckie.

Okrzeja Cieciszowskich u schyłku I Rzeczypospolitej

Spory o miedzę. Parafia Okrzeja na tle sąsiadów.

Okrzejscy Cieciszowscy i ich koligacje

Adam Józef i Teresa z Lelewelów Cieciszowscy. Kościuszko w Okrzei. Budowa nowego kościoła. Lelewelowie najbliższą rodziną. Adam Kasper i Felicjanna z Rostworowskich Cieciszowscy.
Dobra okrzejskie i sąsiednie majątki pod zaborem rosyjskim

Okrzeja po utracie praw miejskich. Licytacja dóbr okrzejskich. Szydłowscy w Radoryżu i Jagodnem. Dmochowscy w Burcu.

Rodzina Henryka Sienkiewicza

Zapomniane dzieje rodu Sienkiewiczów w ziemi radomskiej. Okres radomski w życiu rodziców przyszłego pisarza. Grabowce Górne. Dzieciństwo Henryka. Wężyczyn i Warszawa. Łazy i Wola Gułowska.

Od reformy uwłaszczeniowej do kresu II Rzeczypospolitej

Powstawanie kolonii. Zmiany w zaludnieniu. Zmiana stosunków własnościowych.Bernsteinowie w Woli Okrzejskiej. Okoliczne majątki. Parafia w Okrzei na przełomie wieków. Mariawici. Legenda księdza Kresy. Trochę wieś, trochę miasteczko. Krótka radość z nowej szkoły. Budowa kopca Henryka Sienkiewicza. Ostatnia bitwa kampanii wrześniowej 1939 r. Zagłada Żydów w Okrzei i Woli Okrzejskiej. Utracone szanse.

Część trzecia

TRZY PARTYZANCKIE LEGENDY: „ORLIK”, „SERAFIN” I „OSTOJA”
Księgarnia Mariana Bernaciaka

Obwód puławski ZWZ/AK. Uczeń i żołnierz. Konspirator „Dymek”.
Pierwsze organizacje komunistyczne

Spotkania w domu Stachurskich. PPR i GL w Dzielnicy Dęblin-Ryki.
Początki oddziału „Serafina”

Ucieczka Serafima Aleksiejewa z niewoli niemieckiej. Powstanie oddziału leśnego „Serafina”. Akcja na Adamów.

Przystąpienie oddziału „Serafina” do Gwardii Ludowej

Pierwsze grupy partyzanckie Gwardii Ludowej. „Serafin” na czele oddziału im. Jana Kilińskiego. Nieszczęścia chodzą parami. Nawiązanie przez „Serafina” kontaktu z rodziną Stachurskich.
„Serafin” rośnie w siłę

Śmierć Stanisława Żaczka i nowe dowództwo GL. Działalność bojowa i dywersyjna zgrupowania „Serafina”.

Od „Dymka” do „Orlika”

Bernaciak „Dymek”na czele Kedywu Podobwodu „A”. Zmiana pseudonimu i utworzenie oddziału lotnego.
Wacław Rejmak „Ostoja” i jego kasanci

Obwód łukowski ZWZ/AK. Od Kedywu do oddziału partyzanckiego OP 35 pp. W obozowisku Jata. „Ostoja” w oczach podwładnych.

Przygotowania PPR do objęcia władzy

Walki bratobójcze i próby porozumień

Rozciągliwe pojęcie walki z bandytyzmem. Zaostrzenie walki bratobójczej w ruchu oporu. Porozumienie między „Serafinem” i „Ostoją”. Próby porozumienia między AK i AL na szczeblu obwodów.

Przejście „Serafina” pod dowództwo radzieckie

Pod komendą ppłk. Iwana Banowa. Akcje na kolei i działania wywiadowcze. Pamięć o „Serafinie”.
Oddział „Orlika” przed „Burzą” i po „Burzy”

„Orlik” dowódcą oddziału OP 15/1 AK. Akcja „Burza”– spór o władzę w Rykach. Koniec działalności „Orlika” pod okupacją niemiecką.

Druga konspiracja „Orlika”

Represje wobec żołnierzy AK na Lubelszczyźnie. Odtworzenie podziemnych struktur AK. Odtworzenie i rozbudowa oddziału „Orlika”. Atak na siedzibę PUBP w Puławach i bój w Lesie Stockim. Przewaga „Orlika” nad siłami rządowymi.

„Orlik” w strukturach WiN

„Orlik” w konspiracji po ogłoszeniu amnestii. Na czele siły zbrojnej WiN w Inspektoracie Puławy.
Reorganizacja oddziału i wznowienie walki. Śmierć „Orlika” i ujawnienie się jego żołnierzy.

„Ostoja”– wysoka cena ugody

„Ostoja” komendantem obwodu AK Łuków w drugiej konspiracji. Ugoda z władzami i rozwiązanie oddziału. Ujawnienie się podziemia i śmierć „Ostoi”. „Ostoja” po latach.
Jak w greckiej tragedii.

Dr Kazimierz Więch, autor publikacji urodzony w 1937 roku. Dziennikarz i historyk, doktor nauk humanistycznych. Mieszka w Warszawie. Były redaktor naczelny „Expressu Wieczornego” i tygodnika „Kulisy”, wieloletni zastępca redaktora naczelnego „Życia Warszawy” i „Gazety Prawnej”. Pracował również w redakcjach  „Trybuny Mazowieckiej” i „Przeglądu Tygodniowego”. Autor monografii naukowych: „Polska Partia Socjalistyczna 1918-1921” (1978) i „PPS w pierwszych latach parlamentaryzmu  1921-1923” (1987). W prasie codziennej i czasopismach publikował artykuły z zakresu najnowszej historii Polski. W kręgu jego zainteresowań szczególne miejsce zajmują Podlasie i Lubelszczyzna - ich dzieje, przyroda, dziedzictwo kultury.







AKup/Łuków/DJ

wykop
Nasi reporterzy są do państwa dyspozycji:

Anna Kupińska
tel. 509 310 762
lukow@radiopodlasie.pl
|
|
|
Sławomir Karczewski
tel. 500 106 003
miedzyrzec@radiopodlasie.pl

Komentarze

  • Barbara Gogloza
    2017-04-20 11:33:38

    arrow

    Czy książka jest już dostępna?

  • Maciej Cybulski
    2017-02-08 13:57:42

    arrow

    Witam. Publikacja dostepna bedzię w Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, bądz wysyłkowo :) Aktualnie czekamy na odbiór książek :)

    Kontakt: muzuemhs@wp.pl, 25 755 90 00
    Pozdrawiam!

  • D.
    2017-02-05 15:05:52

    arrow

    Kiedy publikacja będzie dostępna i gdzie będzie można ją nabyć ?

Odśwież obrazek.

Publikowane komentarze sa prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Portal nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Redakcja zastrzega sobie prawo do usuwania komentarzy obraźliwych lub zawierających wulgaryzmy.


 

REKLAMA
- 101,7fm / 106,0 fm - ONAIR


Zapraszamy na audycje:

foto

O tym się mówi... Poranna rozmowa na antenie KRP
2023-02-09 16:07:30 Kategoria:

Codziennie, od poniedziałku do piątku o godz. 8:12 polecamy "O tym się mówi..." poranną rozmowę w Katolickim Radiu Podlasie. Gośćmi Marcina Jabłkowskiego i Andrzeja...

więcej »


foto

Caritas dla niepełnosprawnych
2023-02-16 14:38:58 Kategoria:

Rozumiejąc potrzeby osób z niepełnosprawnością Caritas Diecezji Drohiczyńskiej od lutego 2010 r. prowadzi Diecezjalny Ośrodek Wsparcia dla Osób Niepełnosprawnych...

więcej »
foto

Serwer Dell T330 – nowoczesne rozwiązanie dla małych...
2023-02-16 12:21:10 Kategoria:

Sewer to niezawodne urządzenie powszechnie wykorzystywane w wielu firmach. Przede wszystkim sprzęt cechuje się wysoką wydajnością oraz gwarancją bezpieczeństwa...

więcej »
foto

Na jakie telewizory warto zwrócić uwagę?
2023-02-16 11:25:20 Kategoria:

Choć nie milkną dyskusję, jaki telewizor LED byłby najlepszy, czy może trafniejszym wyborem byłyby telewizory LCD, plazma czy też zaawansowane technologicznie modele....

więcej »
foto

Jak mierzyć postępy działań SEO?
2023-02-15 11:06:39 Kategoria:

SEO, czyli Search Engine Optimization (optymalizacja stron pod wyszukiwarki internetowe) jest to zestaw technik stosowanych do zwiększenia widoczności witryny internetowej w...

więcej »
foto

Na co zwrócić uwagę, kupując pościel?
2023-02-14 12:48:01 Kategoria:

Sypialnia jest tą częścią domu, w której szuka się relaksu i spokoju. Wchodząc do niej tuż przed snem, powinna dawać poczucie bezpieczeństwa i być oazą po nawet...

więcej »
foto

Dlaczego młodzi ludzie coraz częściej inwestują na...
2023-02-14 10:39:26 Kategoria:

Przyjrzymy się, jak wygląda inwestowanie w akcje. Jak przygotowują się do tego młodzi inwestorzy? Czy giełda jest dla każdego?

więcej »
foto

Jak zacząć przygodę z pływaniem?
2023-02-13 10:48:46 Kategoria:

Aktywność fizyczna jest niezbędna do zachowania zdrowia, jednak nie każda dyscyplina będzie odpowiednia dla wszystkich. Jedni z nas wolą sporty siłowe, inni spokojną...

więcej »

Łuków

w lewoMarzec 2024w prawo
Pon Wt Śr Czw Pią So Nd
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Kondolencje

Najnowsze Informacje