Medalami uhonorowano Edwarda Turka oraz jego siostrę Juliannę Sokół, jej męża Władysława oraz synów Zdzisława i Jana. Latem 1943 r. Turek zorganizował pomoc dla kilku rodzin Żydów z getta w Żelechowie - m.in. Weinbergów, Winogradów, Boruchowiczów i Popowskich. 24 uciekinierów z getta przez rok ukrywała rodzina Sokołów w piwnicy swojego domu we wsi Wilczyska k. Żelechowa. Turek przez cały ten okres koordynował pomoc.
W czerwcu 1944 r. grupa 18 uzbrojonych Polaków napadła na gospodarstwo i zamordowała większość Żydów, 10 osobom udało się uciec. Część z nich wróciła do gospodarzy, ale 10 lipca na skutek donosu, Niemcy znaleźli ukrywających się Żydów i rozstrzelali w pobliskim lesie wraz z gospodarzem Władysławem Sokołem.
Syn jednej z ocalonych Dwojry Shamai (z d. Popowska) Josh Korn powiedział, że na świecie żyje około 140 osób, które są potomkami ocalonych Żydów z Żelechowa. „Nie byłoby nas, gdyby nie odwaga i postawa pana Turka i rodziny Sokołów.(…) To byli niezwykli ludzie, bo nie tylko wiedzieli, co robić, co jest słuszne, ale to zrobili, choć mieli świadomość, że mogą zapłacić za to życiem”- podkreślił.
Odznaczenie odebrali: Maria Ducka (z rodziny ś.p. Edwarda Turka) i panie Lidia Gujska i Marzena Smagowska (w imieniu Pani Pelagii Rejdych z Garwolina- córki i siostry odznaczonych Państwa Sokołów).
Odznaczeniem uhonorowano także sześć osób zaangażowanych w uratowanie Samuela Chanesmana i jego syna Josefa z Kurowa: Antoniego Kordowskiego, Jana Molędę, Jana Pajórka, Stanisława Szeleźniaka, Bronisławę i Władysława Wójcików. Medal przyznano również Stanisławowi i Feliksie Gajdom za uratowanie 15-letniej Diny Rycer, która uciekła getta w Kurowie w 1942 r., Janowi i jego matce Mariannie Kulik za uratowanie Rajzer Dzięcioł z Białej Podlaskiej, Elżbiecie Ważnej za uratowanie Hany Spieseisen.
Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata jest najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym przyznawanym od 1963 r. przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie bohaterom, którzy z narażeniem życia i bezinteresownie nieśli pomoc prześladowanym Żydom podczas II wojny światowej. Jak poinformowano na uroczystości, odznaczenie to do dnia 1 stycznia 2017 r. otrzymało 26 513 osób, w tym 6 706 Polaków.
W uroczystości wzięli udział zaproszeni goście: ks. biskup pomocniczy Archidiecezji Lubelskiej Mieczysław Cisło, rektor KUL ks. prof. Antoni Dębiński, Robert Gmitruczuk Wicewojewoda Lubelski, wójt Kurowa Stanisław Wójcicki a także młodzież ze szkół w Kurowie, Lublinie i z Tel Avivu.
Inf. pras.
WJ/Garwolin/Js
Kwiecień 2024
