„Mówię do was jak brat, a przez was chciałbym to powiedzieć wszystkim spowiednikom, zwłaszcza w tym Roku Miłosierdzia: konfesjonał jest po to, żeby przebaczać. A jeśli, załóżmy, nie możesz udzielić rozgrzeszenia, to proszę, nie «chłostaj». Osoba, która do ciebie przychodzi, szuka otuchy, przebaczenia, pokoju w swej duszy. Niech spotka ojca, który ją obejmie i powie: «Bóg cię kocha»; i niech da on jej to odczuć! A przykro mi powiedzieć, jak wielu ludzi – myślę, że większość z nas to słyszała – mówi: «Nigdy nie chodzę się spowiadać, bo raz spowiednik zadawał mi takie pytania, zrobił mi to czy tamto...». Bardzo was proszę...”.
Ojciec Święty zauważył, że kapucyni mają wielki dar od Boga, mianowicie przebaczanie.
„Proszę was: przebaczajcie niestrudzenie! Myślę o kimś, kogo poznałem w innej diecezji[, w Argentynie]. Był przełożonym, a kiedy przestał pełnić funkcje gwardiana i prowincjała, w wieku 70 lat wysłano go do pewnego sanktuarium, żeby spowiadał. Miał tam zawsze długą kolejkę penitentów. Przychodzili wszyscy: księża, wierni, bogaci, biedni, wszyscy! Wiele przebaczał. Zawsze znajdował sposób, żeby przebaczyć, a przynajmniej dać pokój duszy, biorąc ją w objęcia. Kiedyś odwiedziłem go i mówił mi: «Słuchaj, ty jesteś biskupem i możesz mi to powiedzieć. Wydaje mi się, że grzeszę, bo za dużo przebaczam i mam z tego powodu skrupuły». «A dlaczego?» – zapytałem. – «Nie wiem, jak to jest, ale zawsze znajduję powód, żeby przebaczyć». «A co robisz, kiedy się tak czujesz?». «Idę do kaplicy, przed tabernakulum, i mówię: Przepraszam Cię, Panie, przebacz mi, zdaje mi się, że dzisiaj przebaczyłem za dużo. Ale to Ty, Panie, dałeś mi zły przykład!». Tak więc bądźcie ludźmi przebaczenia, pojednania, pokoju”.
Papież podkreślił znaczenie, jakie ma sam gest przystąpienia do konfesjonału. Wyraża on pragnienie zmiany życia. Nieraz jednak uwarunkowania psychologiczne czy sytuacja życiowa sprawiają, że nie jest to możliwe. Franciszek przestrzegł tu przed pelagianizmem – starożytną herezją, według której człowiek może przezwyciężyć grzech i osiągnąć świętość swoimi własnymi, naturalnymi siłami.
„Ufajcie Bożemu przebaczeniu, nie wpadajcie w pelagianizm: «Musisz zrobić to, to i to...». Wy[, kapucyni,] macie jednak ten charyzmat spowiedników. Podejmujcie go, odnawiajcie zawsze. I wiele przebaczajcie, bo kto nie umie przebaczyć, staje się taki, jak ci uczeni z Ewangelii: wiele potępia, wciąż oskarża... A kto jest wielkim oskarżycielem w Biblii? Diabeł. Albo więc pełnisz urząd Jezusa, który przebacza dając życie, modlisz się, siedzisz wiele godzin w konfesjonale tak jak tych dwóch[, święci Leopold i Pio]; albo też pełnisz urząd diabła, który potępia, oskarża... Nie potrafię wam powiedzieć nic innego. Przez was mówię to wszystkim kapłanom, którzy idą spowiadać. A jeśli nie są w stanie, niech będą pokorni i powiedzą: «Nie, ja odprawiam Mszę, sprzątam posadzki, robię wszystko inne, ale nie spowiadam, bo nie umiem tego robić dobrze». I proście Pana o łaskę, o którą proszę dla każdego z was, dla was wszystkich spowiedników, również dla mnie”.
Papież do misjonarzy miłosierdzia: pamiętajcie, że przez was działa Chrystus
W spowiedzi nie stoimy w obliczu grzechu, lecz skruszonego grzesznika – przypomniał Papież kapłanom, których dziś roześle po całym świecie jako misjonarzy miłosierdzia, by w jego imieniu przebaczali i głosili łaskę Roku Świętego. Jest ich w sumie ponad tysiąc. Wczoraj wieczorem przyjął ich na audiencji, by podzielić się z nimi refleksjami dotyczącymi ich posługi w konfesjonale.
Franciszek zauważył na wstępie, że mają być świadkami bliskości Boga i Jego sposobu miłowania, który różni się od naszej miłości. Penitentom, którzy do nich przyjdą, mają dać odczuć macierzyństwo Kościoła.
„Nie możemy narażać się na niebezpieczeństwo, aby penitent nie dostrzegł macierzyńskiej obecności Kościoła, który go przygarnia i miłuje – mówił Papież. – Gdyby zabrakło tej percepcji, z powodu naszej surowości, byłoby to poważną szkodą przede wszystkim dla samej wiary, ponieważ uniemożliwiłoby to penitentowi dostrzec, że jest wszczepiony w Ciało Chrystusa. Ponadto, bardzo ograniczałoby jego poczucie przynależności do wspólnoty. My natomiast mamy być żywym uobecnieniem Kościoła, który jako matka przyjmuje każdego, kto do niego przychodzi, wiedząc, że poprzez niego jesteśmy wszczepieni w Chrystusa. Wchodząc do konfesjonału zawsze pamiętajmy, że to Chrystus przyjmuje, że to Chrystus wysłuchuje, to Chrystus przebacza, to Chrystus obdarza pokojem. Jesteśmy Jego sługami; i jako pierwsi potrzebujemy Jego przebaczenia. Dlatego niezależnie od tego, jaki grzech zostanie wyznany – albo nawet kiedy ktoś daje go do zrozumienia, bo brak mu śmiałości, ale to wystarczy – to każdy misjonarz jest wezwany, by pamiętał o swojej grzeszności, pokornie służąc jako pośrednik Bożego miłosierdzia”.
Innym ważnym aspektem posługi spowiednika jest dostrzeżenie pragnienia przebaczenia. Franciszek zauważył, że jest ono owocem działającej w człowieku łaski, która rozbudza tęsknotę za Bogiem, Jego miłością i domem. Pragnienie to stoi u początku nawrócenia i umacnia się postanowieniem przemiany własnego życia. Jest to chwila, w której człowiek zawierza się miłosierdziu Bogu.
Papież polecił też spowiednikom zwracać szczególną uwagę na język gestów, którymi posługują się penitenci, zwłaszcza kiedy trudno jest im wyznać popełniony grzech. Wiąże się to również z poczuciem wstydu.
„Nie jest łatwo stanąć przed drugim człowiekiem i wyznać mu swój grzech, nawet jeśli wiemy, że człowiek ten reprezentuje Boga – mówił Franciszek. – Doświadczymy wstydu zarówno z powodu tego, co uczyniliśmy, jak i dlatego, że musimy to wyznać drugiemu człowiekowi. Wstyd to uczucie intymne, które ma wpływ na życie osobiste i wymaga ze strony spowiednika postawy szacunku i wsparcia. Tak często wstyd odbiera nam mowę. Pozostaje gest, język gestów”.
Papież odniósł się do biblijnych obrazów wstydu, w sposób szczególny, do sceny, w której synowie Noego, okrywają swego pijanego ojca, chroniąc go przed hańbą nagości.
„Fragment ten mówi mi, jak ważna jest nasza rola w spowiedzi. Przed nami staje osoba naga, ze swą słabością i ograniczeniami, ze wstydem bycia grzesznikiem. Nie zapominajmy: przed nami nie ma grzechu, lecz skruszony grzesznik. Osoba, która odczuwa pragnienie, by zostać przyjętą i uzyskać przebaczenie. Grzesznik, który obiecuje, że nie oddali się już nigdy więcej z domu Ojca i który na miarę swych niewielkich sił pragnie uczynić wszystko, aby żyć jako Boże dziecko. Nie zostaliśmy zatem powołani do sądzenia, z poczuciem wyższości, jak byśmy byli wolni od grzechu; wręcz przeciwnie, jesteśmy powołani do pełnienia funkcji Sema i Jafeta, synów Noego, którzy wzięli okrycie, aby uchronić ojca od hańby. Być spowiednikiem według serca Chrystusa oznacza okryć grzesznika płaszczem miłosierdzia, aby już się nie wstydził i mógł odzyskać radość swej synowskiej godności” – powiedział Ojciec Święty.
Na zakończenie Franciszek zachęcił spowiedników, aby pokładali ufność w Bożym miłosierdziu, zwłaszcza kiedy odczuwają ciężar wyznanego im grzechu i zdają sobie sprawę z własnych ograniczeń.
Z misjonarzami miłosierdzia Ojciec Święty spotka się ponownie dziś na Mszy w Środę Popielcową. To właśnie w czasie tej liturgii roześle ich do pełnienia powierzonej im misji.
Radio Watykańskie
Kwiecień 2024
